تاریخچه عطر

تاریخچه عطر قدمتی چند هزار ساله دارد که بسیار جالب و مورد توجه است که در این مقاله به آن میپردازیم .

کلیات

شاید برای شما سوال شده باشد کدام قومیت اول عطر را اختراع کردند؟ ، یا اولین عطرساز ها چه کسانی بودند؟ و تاریخچه عطر در ایران چگونه بوده است که با خواندن این مقاله به آن میپردازیم لطفا این مقاله را تا انتها بخوانید و نظر خود را برای ما بنویسید. 🫶

تاریخچه عطر و ادکلن برمیگردد به دوران باستان ، زمانی که مردم با سوزاندن گیاهان معطر سعی در بوجود آردن بوی خوش میکردند در واقع perfume  از کلمه fume سرچشمه میگیرد که به معنای دود است که بر همین موضوع دلالت دارد.

اما هنر عطر سازی از مصر و بین النهرین آغاز شد و در ایران و روم باستان گسترش پیدا کرد.

به طوری که شکسپیر در یکی از نویسه های خود اشاره کرد( بادبان‌های ارغوانی چنان معطر بودند که عطرشان، باد را عاشق کرد ) که توصیفی از آن است که ملکه ی افسانه ای روم باستان (( کلوپاترا )) بادبان ها را آغشته به عطر کرده بود تا معشوقه اش مارک آنتونی بوی او را قبل از رسیدنش احساس کند درست مثل عشق های امروزی.

طبق شواهد ثبت شده اولین عطر ساز تاریخ زنی به نام تاپوتی بوده است که طبق لوحه هایی که به زبان میخی نوشته شده اند در هزاره دوم قبل از میلاد در بین‌النهرین می‌زیسته‌است.

او وج ها ، گل ها و روغن را با موادی دیگر چندین بار تقطیر و سپس صاف می‌کرده است تا بوی خوش مورد نظر به دست آید.

مقالات پیشنهادی: 10 عطر برتر زنانه فراگرنس ورد

در سال 2005 باستان شناسان و محققان در شهر پیرگوس کشور قبرس قدیمی ترین عطر های جهان را یافتند که قدمتی بیشتر از 4000 سال دلرند که  در این مجموعه حداقل ۶۰ دستگاه تقطیر، کاسه برای مخلوط کردن، قیف و بطری عطر در یک کارگاه ۴٬۰۰۰ متر مربعی کشف شد.

نت هایی که مردمان باستان با آن عطر را درست میکردند عبارت بود از انواع گل ، ترنج ، گیاهان ، ادویه جات ، بادام ، گشنیز  و رزین مخروطیان.

بعد از این کشف عطر ها از مخلوط گیاهان، گلبرگ های خرد شده و روغن ها به دست می آمدند.

در این میان هم گلاب در جهان شرق بسیار محبوب شد ، و سپس دستگاه های عطر سازی و مواد اولیه کشور های شرقی در بین غربی ها توجه پیدا کرد و باعث رشد صنعت شیمی و عطر سازی غرب شد.

تاریخچه عطر در مصر

اولین شیمیدان ثبت شده در جهان، زنی به نام تاپوتی، عطرساز است که وجودش بر روی لوحی به خط میخی 1200 ق.م در بین النهرین بابلی ثبت شده است.

او به عنوان ناظر کاخ سلطنتی بین النهرین نقش قدرتمندی در حکومت و مذهب بین النهرین داشت. او روش هایی را برای تکنیک های استخراج بو ابداع کرد که پایه و اساس ساخت عطر را ایجاد می کرد. او تکنیک‌ها و روش‌های خود را ثبت کرد و آن‌ها با پیشگامانه‌ترین تکنیک خود در استفاده از مواد حلال‌ منتقل کرد.

مصریان و مردم بین النهرین در جشن های مذهبی خود مواد معطر را میسوزاندند که طبق رسم آن ها این کار خدایان آنها را شادمان میکرد.

مصری ها به عطر توجه زیادی داشتند چرا که آنها با بوی بد قربانیان پیشکش خود را ار بین میبردند و طبقه اشراف مصر ؛ روحانیون و فرعون ها همیشه در محل دفنشان باید بوی خوش به مشام میرسید و طبق گفته های باستان شناسان عطر های استفاده شده در این محل ها به قدری قوی بوده است که در سال 1897 وقتی در مقبره ها را باز میکردند بوی عطر در فضا ساکن بوده.

مصری ها از صمغ، درخت کندر، گل یاس،  سوسن سفید و عسل در ساخت عطرهایشان بسیار استفاده می کردند و بسیار جالب است که هنوز هم این عناصر از مهمترین مواد صنایع عطرسازی هستند. 

تاریخچه عطر در ایران (قبل و بعد از اسلام)

همچنین باستان شناسان در سیلک کاشان تنگ های کوچک مرمر کشف کرده اند که گویا برای نگهداری عطر از آن استفاده می شده است که مربوط به اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد بوده

و همچنین چندین آینه مسی کشف شده که جهت آرایش استفاده می شده است.

جالب اینجاست شاهنشاهان ساسانی در جشن های خود از گلاب به عنوان عطر استفاده می کردند.

باعث افتخار است که بگوییم ابوعلی سینا دانشمند ایرانی فرایند عصاره‌ گیری از گل‌ها با استفاده از روش تقطیر را که امروزه به ‌طور معمول استفاده می‌گردد معرفی کرد که اولین عصاره گیری آن با گل رز بوده است.

با ظهور اسلام در ایران ، ایرانیان کمک شایانی به صنعت عطر سازی خاورمیانه کردند:

1. معرفی مواد اولیه جدید
2. تکمیل استخراج عطرها از طریق تقطیر با بخار

که هر دو تاثیر زیادی در عطر سازی و شیمی و حتی درپیشرفت کشور های غربی داشتند.

ایرانیان تولید عطر را بعد از اسلام روز به روز بهبود بخشیدند و به استفاده از عطر در زندگی روزمره و در انجام مراسم دینی ادامه دادند.

ایرانیان از مشک ، گل رز و کهربا و سایر مواد استفاده میکردند.

مقالات پیشنهادی: نحوه صحیح عطر زدن

به عنوان تاجر ایرانی مسلمان به طیف گسترده ای از ادویه‌ها، رزین‌ها، گیاهان دارویی، چوب‌های گرانبها و مواد معطر حیوانات مانند عنبر و مشک دسترسی گسترده‌تری داشتند.

علاوه بر این بسیاری از گل ها توسط خود ایرانیان داخل ایران کشت میشد از جمله گل رز و یاس که بومی منطقه ایران بودند و بسیاری از گیاهان مانند مرکباتی مثل پرتقال از چین و آسیای جنوب شرقی وارد ایران می شدند که هنوز هم جزو نت های محبوب هستند.

حتی در فرهنگ اسلام، استفاده از عطر از قرن ششم میلادی به ثبت رسید و استفاده از آن یک وظیفه شرعی شمرده شد.محمد(ص) فرمود:

غسل در روز جمعه برای هر مرد مسلمانی که به سن بلوغ رسیده باشد و همچنین تمیز کردن دندان با مسواک (نوع شاخه ای که به عنوان مسواک استفاده می شود) و استفاده از عطر در صورت وجود واجب است.

آنها حتی عصاره های عطر ها را با سیمان مساجد مخلوط میکردند ، همین امر به داشمندان انگیزه داد تا با روشی ارزان تر عود ها را بسازند.

عطر عربی از طریق اندلس در غرب و از طرف دیگر با صلیبیون در شرق به دربار اروپایی رسید. به عنوان مثال، تخم مرغ و عطرهای گل در قرن 11 و 12 از عربی به اروپا آورده شد.

تاریخچه عطر در جنوب آسیا (هند)

از 3300 قبل از میلاد تا 1300 قبل از میلاد عطر و عطر سازی در تمدن سند(هند امروزی) رواج داشت به طوریکه اولین تقطیرهای Ittar(عطار) در متن هندو آیورودا Charaka Samhita و Sushruta Samhita ذکر شده است.

روش ساخت در عطر بخشی از کتابی به نام Brihat-Samhita که توسط Varahamihira، ستاره شناس، ریاضیدان و ستاره شناس هندی ساکن شهر Ujjain نوشته شده است این شخص یکی از 9 جواهر دربار ویکرامادیتیا بود.

مقالات پیشنهادی: عطر های تلخ برند تام فورد

تاریخچه عطر در اروپا

مجارستان

عطر سازی و دانشش در قرن چهاردهم میلادی به دلیل تاثیرات مور ها به اروپا رسید.

اولین کشوری که عطر مدرن را اختراع کرد مجارستان بود که با روغن های معطر مخلوط شده در محلول الکلی، در سال 1370 به دستور ملکه الیزابت مجارستان ساخته شد و در سراسر اروپا به عنوان آب مجارستان شناخته می شد.

ایتالیا

عطر سازی در ایتالیا در دوران رنسانس شروع به دیده شدن گرفت و در قرن شانزدهم پالایشی ایتالیایی توسط عطرساز شخصی کاترین دو مدیچی، رنه لو فلورنتین، به فرانسه برده شد.

آپارتمان او با یک راه مخفی زیرزمینی به آزمایشگاهش متصل شده بود تا هیچ فرمولی در راه دزدیده نشود!!!

فرانسه

فرانسه به سرعت به قطب لوازم آرایشی و عطر سازی در اروپا تبدیل شد. پرورش های گل برای نت های عطر آنها، که در قرن چهاردهم آغاز شده بود، به یک صنعت بزرگ در جنوب فرانسه تبدیل شد و عمدتاً در شهر Grasse که اکنون پایتخت جهانی عطر محسوب می شود تبدیل شد.

در دوره رنسانس، عطرها عمدتاً توسط خانواده سلطنتی و ثروتمندان برای پوشاندن بوی بدن ناشی از اقدامات بهداشتی آن روز استفاده می شد ، به دلیل این حمایت صنعت عطرسازی غرب ایجاد شد. عطر در قرن هفدهم در فرانسه بسیار مورد توجه قرار گرفت ، تا حدی که دستکش های معطر در سال 1656  توسط انجمن صنفی دستکش سازان و عطر سازان اختراع و عرضه شد.

انگلستان

استفاده از عطر در انگلستان در دوران سلطنت هنری هشتم (سلطنت 1509-1547) و ملکه الیزابت اول (سلطنت 1558-1603) به اوج خود رسید به حدی که در زمان سلطنت ملکه الیزابت همه مکان های عمومی معطر بودند به دلیل اینکه او نمیتوانست بو های بد را تحمل کند.

خانم‌های به روز آن زمان به خلق عطرهای دلپذیر افتخار می‌کردند و مهارت خود را در مخلوط کردن رایحه در اتاق‌های ساکن خانه‌های عمارت به نمایش می‌گذاشتند!

عطر در قرن نوزدهم دچار تغییر عمیقی شد. تغییر ذائقه و توسعه شیمی مدرن پایه های عطرسازی مدرن را بنا نهاد زیرا کیمیا جای خود را به شیمی داد.

تاریخچه عطر در روسیه

عطر سازی در روسیه در سال 1861 رشد چشمگیری کرد و در اوایل قرن بیستم در سطح جهانی اهمیت چشمگیری داشت.

تولید عطر در جماهیر شوروی در بخشی از اقتصاد برنامه ریزی در سال 1930 تبدیل شد، اگر چه خروجی آن زیاد نبود.

تاریخچه عطر در قاره آمریکا

در اوایل پیدایش قاره آمریکا ، اولین عطر ها ، ادکلن ها و آب معطر توسط کاشفان فرانسوی به آنجا برده شد. جالب اینجاست که آب فلوریدا، مخلوطی از ادکلن بدون عارضه با مقداری روغن میخک، کاسیا و علف لیمو، محبوب بود.

امیدوارم از مقاله تاریخچه عطر خوشتون اومده باشه.

1403/6/23 🖊️علی مومیوند